Parametre girilen sayının ondalıklı sayının karekökünü hesaplayan bir fonksiyondur. Parametrenin tam sayı veya ondalıklı sayı olması önem arz etmemektedir.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Sonuc, Sayi: Double;
begin
Sayi := 100;
Sonuc := Sqrt(Sayi); // Karekökünü hesapla
Caption:= FloatToStr(sonuc);// 10 yazar
end;
Bu fonksiyon geriye ondalıklı sayı döneceği için sonucu yazdırmak için FloatToStr fonksiyonunu kullanmalısınız.
Inc(Tam_Sayı , Tam_Sayı2);
Bu bir fonksiyon değil (prosedür), ama burada vermeyi uygun gördüm. Method birinci parametre ile girilen değişkenin (tam sayı olmak zorundadır) artıracaktır. İkinci parametrenin opsiyonel olduğunu belirtmek isterim, şayet verilmezse artım değeri 1 olarak alınacaktır.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
deger := 99;
Inc(deger); // Değişkenin değerini bir artır
Caption:= IntToStr(deger);// 100 yazar
end;
Başka bir örnek ile yapalım.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
deger := 99;
Inc(deger,11); // Değişkenin değerini onbir artır
Caption:= IntToStr(deger);// 110 yazar
end;
Inc metoduyla ondalıklı sayı kullanamazsınız. Eğer kullanmaya kalkarsanız Delphi sizi hata mesajı ile uyaracaktır.
Dec(Tam_Sayı , Tam_Sayı2);
Method birinci parametre ile girilen değişkenin (tam sayı olmak zorundadır) değerini ikinci parametre kadar (ikinci değişkende tam sayı olmak zorundadır) azaltacaktır. İkinci parametrenin opsiyonel olduğunu belirtmek isterim, şayet verilmezse azalma değeri 1 olarak alınacaktır.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
Deger := 100;
Dec(Deger,1); // Değişkenin değerini bir azalt
Caption:= IntToStr(Deger);// 99 yazar
end;
Başka bir örnek.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
Deger := 110;
Dec(Deger,11); // Değişkenin değerini onbir azalt
Caption:= IntToStr(Deger);// 99 yazar
end;
Dec prosedürü de sadece tam sayı değerler için kullanıldığından ondalıklı sayılar için denerseniz programınız kırılacaktır.
Div :
Bu da bir fonksiyon olmamakla beraber bu kısımda bulunmasında fayda görmekteyim. Matematiksel bölme işleminde tam bölüm değerini veren bir komuttur.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger, Sonuc : Integer;
begin
Deger := 19;
Sonuc := Deger div 4; // 4 kaç kere var
Caption:= IntToStr(Sonuc);// tam olarak 4 kere var
end;
Mod :
Daha önce izah edilmişti, fakat bu bölümde bulunmasında fayda görüyorum.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger, Sonuc : Integer;
begin
Deger := 19;
Sonuc := Deger mod 4; // kalan ne
Caption:= IntToStr(Sonuc);// 3 yazar
end;
Shl :
Değişken değerlerinin iki sayısı veya kuvvetleriyle kolayca işlem yapılabilmesini sağlayan komuttur. (C++ bilenler için >> ve <<) Yaptığı işleme gelince; solunda belirtilen sayıyla, sağında belirtilen sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul ederek çarpar.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 10;
Sonuc := Deger Shl 3; // 2^3*10=80
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 80 yazar
end;
Shl komutunun yaptığıişlem şudur. a:=10 shl 3 satırı a:=10*2üzeri3 ile aynı işi yapacaktır. Yani sağdaki sayıyı 2 nin üsttü olarak alacak solundaki sayıyla çarpacaktır. (C++ da 3 bit sola ötele)
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 20;
Sonuc := Deger Shl 5; // 2^5*20=640
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 640 yazar
end;
Shr :
Değişken değerlerinin iki sayısı veya kuvvetleriyle kolayca işlem yapılabilmesini sağlayan diğer bir komuttur. (C++ bileşenleri için >> ve <<) Yaptığı işleme gelince; solunda belirtilen sayıyla, sağında belirtilen sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul ederek böler. Belirtilen üst değeri kadar bit sağa öteleme yapar da denilebilir.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 20;
Sonuc := Deger Shr 2; // 20/2^2=5
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 5 yazar
end;
sonuc:=deger shr 2 satırı sonuc:=deger/(2^2) ile aynı sonucu verecektir. Yani sağında ki sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul edecek, solunda ki sayıya bölecektir.
Şimdi ikilik Windows hesap makinesinde yer alan onluk düzenden ikilik düzene dönüştürme, ikilik düzenden onluk düzene dönüştürme kodlarını beraberce oluşturalım. Öncelik ile aşağıdaki tasarımı oluşturalım.
RESİM
Programı oluşturabilmeniz için formunuza bir adet Edit kontrolünü, iki adet RadioButton kontrolü ve bir adet GroupBox yerleştirin. Amacımız programı çalıştırdıktan sonra seçmiş olduğumuz satır düzenine göre, yeni değerin Edit kutusunda yer almasını sağlamak olucaktır.
Kodları RadioButton kontrolünden OnClick yordamlarına yazacağız. Form açıldığı anda Dec isimli RadioButton kontrolünün işaretli gelmesi içinde FormCreate yordamına ufak bir kod satırı ekleyeceğiz. Kod satırları içerisinde math kütüphanesinde yer alan fonksiyonlardan (length) kullanacağımız için uses satırına math’ı eklemeyi unutmayınız.
Parametre girilen sayının ondalıklı sayının karekökünü hesaplayan bir fonksiyondur. Parametrenin tam sayı veya ondalıklı sayı olması önem arz etmemektedir.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Sonuc, Sayi: Double;
begin
Sayi := 100;
Sonuc := Sqrt(Sayi); // Karekökünü hesapla
Caption:= FloatToStr(sonuc);// 10 yazar
end;
Bu fonksiyon geriye ondalıklı sayı döneceği için sonucu yazdırmak için FloatToStr fonksiyonunu kullanmalısınız.
Inc(Tam_Sayı , Tam_Sayı2);
Bu bir fonksiyon değil (prosedür), ama burada vermeyi uygun gördüm. Method birinci parametre ile girilen değişkenin (tam sayı olmak zorundadır) artıracaktır. İkinci parametrenin opsiyonel olduğunu belirtmek isterim, şayet verilmezse artım değeri 1 olarak alınacaktır.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
deger := 99;
Inc(deger); // Değişkenin değerini bir artır
Caption:= IntToStr(deger);// 100 yazar
end;
Başka bir örnek ile yapalım.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
deger := 99;
Inc(deger,11); // Değişkenin değerini onbir artır
Caption:= IntToStr(deger);// 110 yazar
end;
Inc metoduyla ondalıklı sayı kullanamazsınız. Eğer kullanmaya kalkarsanız Delphi sizi hata mesajı ile uyaracaktır.
Dec(Tam_Sayı , Tam_Sayı2);
Method birinci parametre ile girilen değişkenin (tam sayı olmak zorundadır) değerini ikinci parametre kadar (ikinci değişkende tam sayı olmak zorundadır) azaltacaktır. İkinci parametrenin opsiyonel olduğunu belirtmek isterim, şayet verilmezse azalma değeri 1 olarak alınacaktır.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
Deger := 100;
Dec(Deger,1); // Değişkenin değerini bir azalt
Caption:= IntToStr(Deger);// 99 yazar
end;
Başka bir örnek.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
begin
Deger := 110;
Dec(Deger,11); // Değişkenin değerini onbir azalt
Caption:= IntToStr(Deger);// 99 yazar
end;
Dec prosedürü de sadece tam sayı değerler için kullanıldığından ondalıklı sayılar için denerseniz programınız kırılacaktır.
Div :
Bu da bir fonksiyon olmamakla beraber bu kısımda bulunmasında fayda görmekteyim. Matematiksel bölme işleminde tam bölüm değerini veren bir komuttur.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger, Sonuc : Integer;
begin
Deger := 19;
Sonuc := Deger div 4; // 4 kaç kere var
Caption:= IntToStr(Sonuc);// tam olarak 4 kere var
end;
Mod :
Daha önce izah edilmişti, fakat bu bölümde bulunmasında fayda görüyorum.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger, Sonuc : Integer;
begin
Deger := 19;
Sonuc := Deger mod 4; // kalan ne
Caption:= IntToStr(Sonuc);// 3 yazar
end;
Shl :
Değişken değerlerinin iki sayısı veya kuvvetleriyle kolayca işlem yapılabilmesini sağlayan komuttur. (C++ bilenler için >> ve <<) Yaptığı işleme gelince; solunda belirtilen sayıyla, sağında belirtilen sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul ederek çarpar.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 10;
Sonuc := Deger Shl 3; // 2^3*10=80
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 80 yazar
end;
Shl komutunun yaptığıişlem şudur. a:=10 shl 3 satırı a:=10*2üzeri3 ile aynı işi yapacaktır. Yani sağdaki sayıyı 2 nin üsttü olarak alacak solundaki sayıyla çarpacaktır. (C++ da 3 bit sola ötele)
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 20;
Sonuc := Deger Shl 5; // 2^5*20=640
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 640 yazar
end;
Shr :
Değişken değerlerinin iki sayısı veya kuvvetleriyle kolayca işlem yapılabilmesini sağlayan diğer bir komuttur. (C++ bileşenleri için >> ve <<) Yaptığı işleme gelince; solunda belirtilen sayıyla, sağında belirtilen sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul ederek böler. Belirtilen üst değeri kadar bit sağa öteleme yapar da denilebilir.
Procedure TForm1.Button1Click(Sender; Object);
var
Deger : Integer;
Sonuc : Extended;
begin
Deger := 20;
Sonuc := Deger Shr 2; // 20/2^2=5
Caption:= FloatToStr(Sonuc);// 5 yazar
end;
sonuc:=deger shr 2 satırı sonuc:=deger/(2^2) ile aynı sonucu verecektir. Yani sağında ki sayıyı ikinin kuvveti olarak kabul edecek, solunda ki sayıya bölecektir.
Şimdi ikilik Windows hesap makinesinde yer alan onluk düzenden ikilik düzene dönüştürme, ikilik düzenden onluk düzene dönüştürme kodlarını beraberce oluşturalım. Öncelik ile aşağıdaki tasarımı oluşturalım.
RESİM
Programı oluşturabilmeniz için formunuza bir adet Edit kontrolünü, iki adet RadioButton kontrolü ve bir adet GroupBox yerleştirin. Amacımız programı çalıştırdıktan sonra seçmiş olduğumuz satır düzenine göre, yeni değerin Edit kutusunda yer almasını sağlamak olucaktır.
Kodları RadioButton kontrolünden OnClick yordamlarına yazacağız. Form açıldığı anda Dec isimli RadioButton kontrolünün işaretli gelmesi içinde FormCreate yordamına ufak bir kod satırı ekleyeceğiz. Kod satırları içerisinde math kütüphanesinde yer alan fonksiyonlardan (length) kullanacağımız için uses satırına math’ı eklemeyi unutmayınız.
